Útbreiðslukort fyrir skötuorm

Mynd eftir Per Harald Olsen CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=30557966

« 1 af 2 »

Nýlega kom Náttúrufræðingurinn út og eru þar tvær greinar um skötuorminn og kemur RORUM að þeim báðum. 

Þorleifur Eiríksson, Þorgerður Þorleifsdóttir, Hrefna Sigurjónsdóttir og Hilmar J. Malmquist fjalla um útbreiðslu skötuorms á Íslandi í grein sem ber heitið Huldudýr á heiðum uppi – útbreiðsla skötuorms á Íslandi. Í greininni er stuðst við rannsóknir, munnlegar heimildir og aðrar heimildir. Sjá má kort yfir útbreiðslu skötuormsins og fleiri greiningar.

Þóra Hrafnsdóttir og Þorgerður Þorleifsdóttir fjalla um bræðing lista og vísinda þegar höfundar fóru ásamt hollenskum listmanni og ljósmyndara til að taka myndir af skötuorminum. Greinin heitir Skötuormurinn og listamaðurinn – ferðasaga. 

Botnmynd af Ísafjarðardjúpi

Hér gefur að líta kort af Ísafjarðardjúpi. Gögnin voru unnin úr fjölgeislamælingum Hafrannsóknarstofnunar. Í landupplýsingakerfum má vinna slík gögn á marga vegu, útbúa dýptarlíkön til greininga og útbúa kort eins og þetta. 

Hér er pdf útgáfa af kortinu.

 Hafa má samband við ah@rorum.is ef fólk vill nota kortið. 

Loftmynd af Breiðdalsvík frá 1958, mynd tekin í 1500 m

Loftmyndir eru til margra hluta nytsamlegar. Þær má nota til að greina breytingar á landnotkun, breytingar á árfarvegum, lækjum, gróðurþróun, byggðaþróun og margt fleira. 

Loftmyndasafn Landmælinga Íslands er skemmtilegt fyrir grúskara sem og fagmenn. Í safninu er skráð gríðarlegt magn loftmynda og margar hverjar er búið að skanna inn svo að hægt er að skoða þær á vefnum og einnig hægt að hala þeim niður sem jpg eða tif (sem er gott fyrir myndvinnslu og greiningar í landupplýsingaforriti). 

Loftmyndasafn Landmælinga Íslands. 

Hér eru dæmi um nokkrar loftmyndir sem finna má í safni Landmælinga. 

Hveiti hafsins, Ulva getur nýst í fjölmargt.

Ulva lactuca er kallað á ensku sea lettuce sem mætti útleggjast sem sjávarsalat á íslensku.

« 1 af 2 »

Síðastliðinn áratug hefur aukist mjög áhuginn á því að nýta vistkerfi strandsvæða til að rækta heilnæmt og náttúrulegt hráefni sem nýta má til manneldis og/eða í framleiðslu verðmætra afurða.

Hópur 105 vísindamanna frá 28 þjóðlöndum hefur tekið höndum saman til að tengja saman vísindi, iðnað og viðskiptalífið í Evrópu, Asíu og Ameríku og víðar með það að markmiði að efla nýtingu og ræktun afurða úr hafinu. Verkefnið er stutt af COST áætlun Evrópusambandsins.

Tilgangur COST verkefna (COST Actions) er að byggja upp samstarfsnet á ákveðnum rannsóknasviðum með þátttöku vísindamanna af ýmsum sviðum vísinda. Þátttakendur í COST verkefnum skiptast á reynslu og niðurstöðum rannsókna í gegnum fundi og ráðstefnum, vinnustofum og heimsóknum.  

Rannsóknarhópurinn hefur komist að þeirri niðurstöðu að grænþörungur af ættkvíslinni ulva, þekkt á íslensku sem maríusvunta, sé besti valkosturinn til að nota sem módel-tegund. Hópurinn byggir þessa niðurstöðu á fyrri þörungaverkefnum sem styrkt hafa verið af ESB en einnig býr ulva yfir ákveðnum eiginleikum sem hópurinn telur hentuga.

Lengi hefur verið áhugi að nýta tegundir af ulva í manneldi og af þeim sökum er til talsvert af gögnum um næringar- og efnainnihald þörungsins (s.s. prótein, kolvetni, litarefni og andoxunarefni). Ekki síst hefur verið rannsakað hvort að ulva innihaldi lífvirk efni sem nýta má meðal annars í lækningavörur.

Ræktun ulva fer ýmist fram í sjó eða í landeldisstöðvum. Ulva getur framleitt meiri lífmassa á hvern fermetra en nokkur planta sem vex á landi, eða 25-40 tonn þurrefni á hvern hektara lands á ári. Til samanburðar má rækta á ári 2,1 tonn af sojabaunum, 4,1 tonn af hveiti og 5,1 tonn af maís. Enn fremur gegnir ulva mikilvægu hlutverki í lífríki strandsvæða sökum þess að plantan virkar sem einskonar sía á ákveðin næringarefni úr umhverfinu (biofilter). Þetta er gríðarlega mikilvægt á svæðum þar sem losun lífrænna efna er mikil, svo sem frá fiskeldi, og þannig kemur ulva í veg fyrir lífræna mengun og ofauðgi eins og þörungablóma.

Verkefnið ULVA (MARÍUSVUNTA): „HVEITI HAFSINS”, MÓDEL-TEGUND FYRIR FRAMSÆKIÐ SJÁVARELDI sameinar þverfaglegar aðferðir og sjálfbæra nýtingu sjávarauðlinda. Verkefnið skoðar ræktun ulva á þverfaglegan máta, eða út frá sjónarmiði líffræði, vistfræði, fiskeldis, verkfræði, hagfræði og félagsvísinda. Verkefnið mun leiða af sér frekari þróun í vísindum og tækni sem tengist nýtingu strandsvæða. Einnig mun verkefnið skapa atvinnu- og rekstrartækfæri í strandsvæðasamfélögum ásamt því að hafa önnur jákvæð samfélagsleg áhrif.

Ulva verkefnið uppfyllir núverandi áherslu Evrópusambandsins (Horizon 2020) á  fæðuöryggi samfélaga (Societal Challenges Priorities).Verkefnið mun enn fremur styðja við 14 markmið Sameinuðu þjóðanna um verndun og nýtingu náttúruauðlinda (UN Sustainable Development Goals 14; UNSDG). 

Það er Dr. Þorleifur Ágústsson sem stýrir verkefninu fyrir hönd RORUM.

Verkefnið nefnist á ensku: ULVA (SEA LETUCE): TOMORROW’S ‘WHEAT OF THE SEA’, A MODEL FOR AN INNOVATIVE MARICULTURE

Ormur úr botnsýni

Þorleifur Eiríksson greinir botndýr í víðsjá

Sýni undir víðsjá.

Hefðbundin talningatafla sem sýnir heiti botndýr og fjölda þeirra.

« 1 af 4 »

Botndýragreiningar eru eitt af sérfræðisviðum RORUM. Hjá fyrirtækinu starfa sérfræðingar með áratuga reynslu af greiningu á botndýrum. Botndýr í þessu samhengi eru hryggleysingjar og til þeirra teljast m.a. burstaormar, skeldýr og krabbadýr. 

Til að geta greint og talið botndýr þarf fyrst að fara út á sjó og taka botnsýni sem gert er með sérstakri greip. Það sem upp kemur í greipinni er sett í stórar plastfötur, 5-10% formalíni hellt á og einni skeið af bóraxi bætt við til að kalk leystist ekki upp. Formalíni ver hellt af eftir 2-3 daga og 80 % alkóhól sett í staðinn. Því næst eru sýnin voru sigtuð í rennandi vatni með 0,5 mm sigti. Ef sýnið er stórt er því skipt niður í hæfileg hlutsýni.

Loks eru sýnin greind í víðsjá, tegundir skilgreindar og fjöldi einstakligna talinn. Niðurstöður eru settar fram í skýrslum, eins líka má skoða hér. 

Fyrir þá sem ekki eru líffræðingar getur þó verið gaman að sjá myndir eða velta fyrir sér tegundaheitum á íslensku, svo sem roðamaðki, svarttanna, farburstaormar, leirulaufi, pungrækja, nikkubendinn og flækjubendill.